Nooit uit de lade geweest 3

Soms blijkt een werk een sleutelrol te vervullen, is het de aanzet voor een nieuwe stap. Zo ook de aquarel Notre-Dame de Chartres. Het is er een uit de serie met tekeningen van kristalvormen, net als 'de aquarel van januari'. Bovenin is nog iets te ontwaren van de lijnen van zo'n tekening. Omdat deze aquarel maar niet wilde deugen verdween het beeld uiteindelijk bijna helemaal onder een paar zwarte* penseelstreken.

*( Voor wat ik zwart noem, gebruik ik nooit zwarte verf, het is altijd een menging van donkere kleuren. In dit geval indigo en sepia.

Notre-Dame de Chartes, 1991

Tot mijn verrassing verscheen onderaan, waar het donker de onderliggende kleur niet helemaal bedekt, het silhouet van de kathedraal van Chartres met de twee ongelijke torens van de westgevel en de nooit gerealiseerde hoogste vieringtoren**. Een door het toeval aangereikt geschenk. De magie van het licht dat de steen doordringt in de kristallen zag ik ineens op een andere schaal terug in de Gotische kathedraal. Kan in een kristal het oog door dringen in de steen, bij de kathedraal kun je er in rondwandelen! Chartres met zijn nog Middeleeuwse glas in lood vensters, waar in het donker het licht gekleurd binnenkomt, is de mooiste Gotische kathedraal die ik ken.

Deze aquarel is het begin geweest van een omvangrijke reeks geïnspireerd op Chartres' kathedraal. Dertien daarvan staan gereproduceerd in mijn boek Lood-Goud en enkele andere elders op de website. In de komende maanden zal ik er een uit de lade opdiepen.

**( De kathedraal van Salisbury heeft wel zo'n vieringtoren, maar geen torens in de westgevel.

 

  • Notre-Dame de Chartres, 1991
  • potlood en aquarel op handgeschept papier (Moulin Richard de Bas)
  • 36,5 x 26,4 cm
  • € 1000,- (galerieprijs), € 750,- (atelierprijs)
  • deze maand € 500,-  (incl. 9% BTW, deze aanbieding geldt voor het niet ingelijste werk tot volgende maand een nieuw werk aangeboden wordt)

 

 


Nooit uit de lade geweest 2

In 1989, ik had het werk aan de aquarellen naar Dante's Divina Commedia afgerond, werd ik getroffen door de gedichten van Ida Gerhardt. In haar bundel Het levend monogram staan enkele gedichten met de titel in het Latijn of het Grieks. Talen die ik niet kan lezen, de Griekse letters zijn mij zelfs vreemd. Een prachtig vers met wonderlijk gevormde lettertekens erboven uit die bundel is:

Uit: Ida Gerhardt, Het levend monogram

Ik had werkelijk geen idee wat dat woord zou kunnen betekenen of hoe je het uitspreekt, met de kelkvorm van de eerste letter, de prachtig gevormde Y (ja, achteraf duidelijk wat we de Griekse Y noemen) en de afsluiting van de mij wel vertrouwde X en H maar op een onuitspreekbare plaats in het woord. Gerhardt's toelichting achterin de bundel loste het raadsel voor me op en maakte het door de meerdere betekenissen van het woord nog mooier.

Uit: Ida Gerhardt, Het levend monogram

Het resulteerde in een reeks aquarellen met die schitterende raadselachtige lettervormen als blinddruk in het papier geperst, vóór het schilderen zodat in het door de letters gevormde reliëf de vloeiende waterverf zich verzamelt. Het is vergelijkbaar met hoe ik de tekening met het zachte potlood gebruikte in de aquarel van de vorige maand. Een schilderproces waarbij ik de verf vrij laat stromen en drogen, maar toch enigszins stuur door de potloodlijnen of het reliëf van de blinddruk.

Hieronder een van die aquarellen. Was nog nooit uit de lade!

PSYCHE, 1989

Toen ik ontdekte hoe het voor mij geheimzinnige woord uitgesproken wordt en dat ik het eigenlijk al lang kende omdat wij het in onze taal ook gebruiken was ik eerlijk gezegd wat teleurgesteld. Maar wat blijft is dat de Oude Grieken het woord psyche gebruikten voor zowel ziel als vlinder.

  • PSYCHE, 1989
  • blinddruk en aquarel op handgeschept papier (Fabriano)
  • 39,2 x 29,3 cm
  • € 1000,- (galerieprijs), € 750,- (atelierprijs)
  • deze maand € 500,-  (incl. 9% BTW, deze aanbieding geldt voor het niet ingelijste werk tot volgende maand een nieuw werk aangeboden wordt)

 


Nooit uit de lade geweest 1

"Je aquarellen vind ik toch sterker". Een aantal keer was dat het commentaar op tentoonstellingen van mijn werk met olieverf. Ik begreep die voorkeur voor mijn aquarellen wel. Die zijn in technische zin uitzonderlijk, zeer veel lagen, diep donker, soms weer licht eroverheen. Heel anders dan wat men van een aquarel verwacht: transparante verf met het wit van het papier er doorheen zichtbaar. Ik heb me in de keuze van mijn materiaal nooit iets van deze opmerkingen aangetrokken, werkte met olieverf omdat ik juist nog meer substantie in de verf wilde. Ook nu weer, ik heb een flinke voorraad grote tubes olieverf ingeslagen. Grote plannen, later dit jaar meer daarover...

 

Maar voor de liefhebber, hieronder een aquarel uit 1991.

Substances Terreuses, Fig. 122

Het is er eentje uit de serie die ik maakte naar aanleiding van de vormen van toermalijn-kristallen. De verschillende kleuren in één steen en de geometrie; de transparantie, alsof het  licht gevangen is in de steen, zijn de aspecten die ik vertaalde in het vloeiende en doorzichtige van de waterverf. De precieze tekening van de kristalvorm, met zeer zacht potlood, een beetje vettig, stuurde min of meer de vloeiende, langzaam drogende verf. Alsof ik het niet zelf maakte. De verf, niet veel meer dan gekleurde stof in water, het vloei- en droogproces, het bezinken van de zwaardere pigmentdeeltjes, het aantrekken en afstoten van het vet in de potloodlijnen. Beeld van een onstaansproces van zowel de kristallijne steen als van de aquarel daarvan.

In de lades in mijn atelier liggen stapels van deze aquarellen, veel daarvan hebben mijn atelier nooit verlaten. Bij het samenstellen van tentoonstellingen moet je altijd selecteren op een samenhangend en gevarieerd geheel. Als twee aquarellen veel op elkaar lijken, dan kun je er beter maar een van laten zien. Het werk dat in de lade blijft hoeft daarom niet slechter te zijn. Het is me vaker overkomen dat ik verrast ben door wat ik er tegen kom. Vergeten dat ik het had of dat ik twintig of dertig jaar later andere kwaliteiten in het werk kan zien dan destijds.

Een plan: een aantrekkelijk aanbod

Het komend jaar ga ik elke maand een aquarel opdiepen uit de lades en laat die zien op mijn blog en op de site. Voor een aantrekkelijke prijs is dat werk te koop, een aantal weken, tot het volgende werk uit de lade tevoorschijn komt. Dus de aquarel van hierboven:

  • Substances Terreuses, Fig. 122 ; 1991
  • potlood en aquarel op handgeschept papier (Meirat)
  • 36 x 26 cm
  • € 1000,- (galerieprijs), € 750,- (atelierprijs)
  • deze maand € 500,-  (incl. 9% BTW, deze aanbieding geldt voor het niet ingelijste werk tot volgende maand een nieuw werk aangeboden wordt)