Zondag was de opening van de tentoonstelling 140 x 176 in De Nieuwe Gang. Het was druk, de gang vol mensen. Wat een geluk dat het juist op die dag zonnig was en aangenaam in de tuin, zodat we de openingsceremonie buiten konden doen.
Gedurende de tentoonstelling zal ik elke week een werk en dat van een van de collega’s uitlichten. Bij de opening bleek dat de verhalen bij het werk voor veel bezoekers waardevol zijn.
Bij de ingang als een kleine hommage aan Willem Muijs een toelichting op de tentoonstelling.
Willem Muijs
1949 – 2017
Op 2 maart 2017 stuurt Willem Muijs een mail:
“Gratis af te halen, twintig opspanramen 140 x 176. Wie het eerst komt….”
Ik ben de eerste en haal ze samen met Nadine Zanow op. Zeer onder de indruk, Willem weet immers dat hij niet lang meer te leven heeft.
We spreken af dat ik een portretje van hem zal schilderen.
30 maart 2017, Willem komt met zijn vriend Benno Neeleman naar mijn atelier voor een eerste portretsessie. Benno is fotograaf, vergezelt Willem en kan het niet laten foto’s te nemen. Tot een tweede sessie komt het in de maanden daarna niet meer.
De in juli 2017 geplande tentoonstelling in De Nieuwe Gang van Willem Muijs’ project Atelierportretten moet komen te vervallen. Wel lukt het een groepstentoonstelling te maken van kunstenaars uit het klooster en enkele van daarbuiten. Het thema Where did all my words go sluit aan op het dichtersfestival dat op 2 juli in de tuin plaats vindt.
De kunstenaars uit het klooster besluiten met elkaar opnieuw een groepstentoonstelling te maken. Nu met het materiaal uit Willem’s nalatenschap als uitgangspunt. De opspanramen, de maat daarvan (140 x 176 cm) en met als uitbreiding een inhoudelijke thematiek:
de cyclus leven – dood – nieuw leven
en
verlies en verlangen
Het resultaat is de tentoonstelling 140 x 176
Henk Hage, 1 maart 2018
Links op de foto liggen de latten van de opspanramen, uit elkaar gehaald en van de randen van de uitgesneden schilderdoeken ontdaan. Die randen bewaarde ik, met het idee ‘daar kan ik nog wel eens wat mee’. Zelfs de nietjes waarmee ze vast zaten heb ik bewaard.
In mijn werkplaatsbericht van 7 januari Zig zag schreef ik over het werk dat ik van die randen maakte: Woven edges of W.M.
Over het idee om zo nieuw leven te geven aan de resten van Willem’s afgedankte schilderijen was ik opgewonden enthousiast. Het was wat je noemt ‘een sterk concept’. Maar ik maakte me zorgen of het wel tot een beeld zou leiden dat ook zonder het verhaal erachter sterk zou zijn. Toen het eenmaal klaar was viel me dat alleszins mee. Ik had zelfs zin in meer. Maar de randen waren allemaal gebruikt. Wel had ik van Willem vijf doorgezaagde schilderijen staan, met het beschilderde doek er nog op. Die heb ik, wat je noemt, gestript: uit elkaar gehaald en het schilderdoek in stroken van 4 cm breed gesneden. Zowel 140 als 176 zijn deelbaar door 4. Zo kon ik met die beschilderde en veelkleurige stroken aan de slag. Genoeg voor nog twee weefwerken van 140 x 176. Het werd dus een drietal, een triptiek.
Hieronder de schilderijen afzonderlijk, in de volgorde waarin ik ze maakte.
De titel van het donkere werk, ‘A heaven for W.M.’, dank ik aan Uwe Poth. Op zijn tentoonstelling in Museum het Valkhof (nog t/m 21 mei, aanrader!) zag ik schilderijen uit zijn omvangrijke serie ‘A heaven for Raphael’. Een reeks gebaseerd op de 140 vierkante cassetten in de koepel van het Pantheon in Rome, alwaar het graf van de schilder Raphael zich bevindt.
Nadine Zanow
Zonder Nadine was dit project er niet geweest. Met haar ging ik bij Willem die spanramen ophalen. Kort daarvoor betrok ze een atelier in het klooster (ze woonde een paar jaar eerder hier ook al) en ik dacht dat zij wel raad zou weten met die grote doeken. Zij maakte eerder schilderijen van dit formaat. Pas onderweg naar Nijmegen hoorde Nadine van Willem’s noodlottige ziekte. De kennismaking zou dus tevens hun laatste ontmoeting zijn. Die aangrijpende ervaring werd de impuls voor het project. Nadine stelde voor de opspanramen te delen en voor haar lag de thematiek om op die ramen aan het werk te gaan voor de hand. De cyclus leven, dood, nieuw leven. De andere kunstenaars uit het klooster konden zich daarin direct vinden.
Het grote werk is een collage van vele lagen papier op papier. Materiaaltechnisch een lastig probleem omdat papier blijft krimpen en rekken afhankelijk van de wisselende luchtvochtigheid. En al die laagjes papier doen dat allemaal in een andere richting. Hoe groter het werk, des de meer speelt dat krimp- en rekprobleem. Toch is het gelukt de voltooide collage in de juiste spanning op de spanramen te monteren. De beweging blijft binnen acceptabele grenzen.
Nadine ken ik inmiddels een kleine tien jaar. Steeds meer zie ik hoe haar werk haar turbulente leven zich weerspiegelt. Uit Bulgaars-Oostenrijkse wortels, in de VS opgegroeid, als volwassen schilder in Nederland neergestreken. Ik zie dat terug in de vele lagen papier die in de collages over elkaar geplakt worden. Papier gevonden in een schuur van de familie in Bulgarije. Papier dat ze meenam van de vele plekken waar ze werkte en woonde. Als beeld van de vele lagen uit haar leven. Eenmaal opgeplakt wordt het papier doorkrast en doorgrieft. Getergd. Tot het uiterste. Onderliggende lagen worden blootgelegd, gaten weer dichtgeplakt. Overal in haar atelier uitgekraste papierstofsnippers neergedwarreld, als van een sneeuwbuitje. Woorden, teksten. Fragmenten en zinnen uit Dark Shadows, een ‘gothic’ tv-serie uit haar jeugd, worden tot beeld. Steeds weer woorden, letters worden beelden. En de maan. De maan die overal schijnt, overal hetzelfde schijnt, waar op de wereld je ook woont.
Woorden worden tot beeld
De maan die overal schijnt
