Year: 2019

Werkplaats - broedplaats

Valkuil

Soms graaf je je eigen valkuil. Bij de uitreiking van de Kaliber Cultuurprijs, vorig jaar november, was zo'n moment. Op het podium kreeg ik de vraag of ik al een bestemming had voor het aan de prijs verbonden geldbedrag. Een van de juryleden vroeg het ook al bij het bezoek aan mijn atelier, met nog zoiets als 'ten goede komt aan de Beuningse gemeenschap'. Het is een lokale prijs, dus ik had er wel al over nagedacht. Mijn antwoord voor een volle zaal: "Ik heb een project op stapel staan dat te maken heeft met de veranderingen in de fruitteelt en de gevolgen daarvan voor het landschap in mijn directe omgeving. Ik zou het kunnen noemen Van hoogstam tot haardhout" en besefte meteen VALKUIL!

Vanaf het voorjaar 2017 maakte ik honderden foto's in de boomgaarden en begon met de opzet van een aantal grote schilderijen. Veel verder dan een opzet kwam ik niet. Dit was dus het project dat ik op stapel had staan. Ik was ermee gestopt, omdat ik worstelde met de vertaling van foto naar verf. Ik wil immers geen fotografische beelden schilderen.

Bovendien had ik nog een ander plan. De Sikkens pigmentenkast. Die gaf me in ieder geval geen probleem van zo'n vertaalslag, ik kon gewoon verf en vlekken maken van de stoffen uit de kast. Een jaar geleden schreef ik er over. Het bleek nog een hele uitzoekerij, ik heb er daarna nog een maand of vier aan gewerkt, het is dus al een tijdje klaar. Kast en schilderij vormen nu samen een geheel. Hieronder de opstelling in DNG.

Broedplaats

Sinds januari maak ik maandelijks de blogpost Nooit uit de lade geweest. Dat zijn eigenlijk geen berichten uit mijn werkplaats, eerder berichten uit mijn archief. Ik verwachtte namelijk een tobberig jaar. Het eind van het werk met de Sikkens pigmentenkast was in zicht. De opzet van de boomgaard-schilderijen moest aangepakt. Daar wilde ik royaal de tijd voor nemen, dus zag ik in de aquarellen die niet eerder uit de lade kwamen een mooie kans om mijn blog te vervolgen en kon rustig het boomgaard-werk te lijf. Zo voelt dat, schilderijen waar je op een of andere manier niet uit kwam hernemen. Het is een soort gevecht aangaan, voelt als een last. Het beste is het als schilderijen als het ware zichzelf maken. Maar bij de vertaling van foto naar verf zou dat vast niet zomaar gaan lukken.

Voor mij is dit een tobberige tijd en ik weet dat die lang kan duren. Er zit maar één ding op, dat is gewoon dóórgaan. Collega Jan Hein van Rooy noemde dit wel eens de broedperiode. Dat vond ik een mooi beeld, veel positiever dan hoe ik het noem. Het is een periode die bij werk in ontwikkeling hoort. Zoals de vogel op haar ei het nest niet verlaat, zo moet je als kunstenaar je atelierdeur dicht laten. Het is een noodzakelijkheid.

Na een paar maanden zwoegen vond ik nog steeds geen oplossing voor mijn foto-verf probleem, maar toch dóórwerken..... tot......

mijn favoriete kersenboomgaard, op het kruispunt waar ik dagelijks meerdere keren langs kom, tegen de vlakte ging. Pijnlijk, pijnlijk, maar ook dat is een noodzakelijkheid. Een verlies en voor mij tegelijk een kans. Het hout van de stammen komt in de verkoop, voor de kachel. Ik heb een partij 'entknobbels', die bij deze bomen heel karakteristiek zijn laten komen. Daarna gevraagd om de entknobbels met nog een stuk stam eraan, van de bomen uit de rijen uit mijn schilderij.

In eerste instantie zag ik voor me dat de stammen en schilderijen bij elkaar gaan horen. Ongeveer zoals de pigmentenkast en het schilderij ervan.

De omgezaagde stammen moeten natuurlijk weer rechtop. Daartoe komen aan de onderkant een paar robuuste bouten. Hiermee ben ik nu een week of zes in de weer en het zal nog wel even duren voor ik ze allemaal 'overeind' heb.

Met al dat hout in het atelier heb ik mijn geworstel om van foto naar verf te komen vanzelf achter me gelaten (zoals gezegd, als het werk goed gaat, gaat het vanzelf). De stap van hout naar verf is veel makkelijker te maken. De fysieke aanwezigheid van het materiaal, de vorm, textuur, kleur van schors, mos en alg, die hoor ik roepen: "maak mij in verf!"

Het was nog een hele zoektocht naar de goede bouten, tot ik terecht kwam bij een metaalhandel die restpartijen verhandelt. Wordt er per kilo verkocht, ik heb er al 23 kg. weggehaald en moet nog een keer terug.

In juni 2020 zal ik dit werk tentoonstellen in De Nieuwe Gang in Beuningen. Alwaar ook mijn atelier is.

by Henk Hage

Nooit uit de lade geweest 9

De aquarellen die nooit uit de lades zijn geweest liggen niet alleen daar. Ze zitten ook in mijn hoofd. Alhoewel, vandaag, gericht op zoek naar een bepaalde aquarel, kwam ik werken tegen die "ik nog nooit gezien had". Oude aquarellen, sommige meer dan vijfentwintig jaar, die ik later opnieuw onder handen nam. Er overheen werkte, niet alleen met verf, plakte er fragmenten van reproducties in. Hier uit Vermeers Gezicht op Delft.

Vanzelfsprekend omdat ik dit een van de mooiste schilderijen vind ooit. De schildering die ik weer over die collage maakte heeft iets van doen met de reflectie op het water van stad en lucht in de Vermeer. De uitgesproken keuze voor het okergeel zal meer te maken hebben met het beroemde fragment waarin Marcel Proust het stukje gele muur in dit schilderij beschrijft.

Juist gisteren verscheen bij Uitgeverij Vantilt Het geel van Marcel Proust van Mieke Bal. Een titel alleen al waar ik hebberig van word. Het zou goed kunnen dat dit boek, dat ik nog niet eens gezien heb maar dat wel in mijn hoofd al rondzingt, teweeg heeft gebracht dat ik "de aquarel die ik nog nooit gezien had" nu wel ineens zie. Zie dat het een werk is dat de lade uit mag.

Ik zou bijna aan het jaartal van het maken 2019 toe kunnen voegen. Zien dat het werk goed is, dat is het eigenlijke moment van af maken. Ook al is dat jaren nadat je het gemaakt heb. Het werk is nog niet gesigneerd en gedateerd, wat ik wel altijd doe met werk dat de deur uit gaat. Daarmee heb ik de vrijheid voor het volgende:

Wil je dit werk verwerven, dan kies jij ervoor wat de onderzijde van het werk wordt. Daar plaats ik de signatuur en datering.

Deze maand

• Gezicht op Delft - Het geel van Proust, 2005-2011
•               of
• Gezicht op Delft - Het geel van Proust (andersom), 2005-2011
• aquarel en collage op handgeschept papier (Moulin Richard de Bas)
• 35,6 x 53,1 cm
• € 1500,- (galerieprijs), € 1125,- (atelierprijs)
• deze maand € 750,-  (incl. 9% BTW, deze aanbieding geldt voor het niet ingelijste werk tot volgende maand een nieuw werk aangeboden wordt)

by Henk Hage

Nooit uit de lade geweest 8

Dat de Schepping zich voortdurend voltrekt, leerde ik van Paul Klee. Vorige maand werd dat zichtbaar in de aquarel Wereldziel. Het is vooral bij het aquarelleren dat je als schilder getuige bent van een scheppingsproces. Zeker als je de aquarelverf met overvloedig water gebruikt. Het bezinken van de zwaardere verfstoffen, het vloeien van het kleurige water waarin zich stroompjes vormen, het samentrekken van pigmenten tot eilandjes in het water, het soms met scheurtjes opdrogen van de verf. Om het in bijbelse termen te zeggen, het is alsof "Gods geest boven de wateren zweeft". 

Nadat ik vanaf 2006 zo'n jaar of zes werkte naar aanleiding van het laatste bijbelboek, De openbaringen van Johannes, begon ik in 2012 met het eerste boek: Genesis. Toegespitst op het eerste hoofdstuk waarin de schepping beschreven wordt.

De aquarel van deze maand is nooit 'uit de lade geweest', op de website staat die wel. Van de tien aquarellen die daar te zien zijn, zijn er vier met een opvallende compositie met het zwaartepunt in de rechterbovenhoek.

Aanleiding daarvoor was een boek dat ik in die tijd kreeg: Dr. Med. Kaspar Appenzeller, Die Genesis im Lichte der menschlichen Embryonalentwicklung. Eerlijk gezegd ging de inhoud daarvan mij ver boven de pet. Maar.... achterin dat boek staat het eerste hoofdstuk van Genesis. In het Hebreeuws. Hieronder de eerste pagina.

Ik kan dat natuurlijk niet lezen, toch werd ik er zeer door getroffen. Alles is andersom als wat ik gewend ben. Het boek begint 'achteraan' en de eerste bladzijde staat aan de linkerkant in plaats van rechts. De leesrichting is van rechts naar links. Hebben wij leren schrijven óp een lijntje, de Hebreeuwse letters hangen als het ware onder een lijn.

Daar wilde ik iets mee. Eerst probeerde ik iets met de vorm van de volkomen vreemde lettertekens, maar wees dat direct af. Dat zou alleen maar leiden tot nabootsing.

De concentratie van de compositie in de rechterbovenhoek, alsof daar vandaan iets het beeld binnenkomt was een geschikte vertaling. Wij zijn gewend een beeld te lezen alsof het een tekst is, van links naar rechts. Bij deze compositie voelt het alsof er iets in het beeld naar je toekomt.

In de aquarel van deze maand heb ik zelfs tekst uit Genesis geschreven. Van rechts naar links, spiegelbeeldig. Met de linkerhand valt dat reuze mee.

Deze maand

• Laat de aarde groen doen groeien, 2013
• aquarel op handgeschept papier (Moulin Richard de Bas)
• 63 x 82,4 cm
• € 2250,- (galerieprijs), € 1725,- (atelierprijs)
• de aquarel is gemonteerd op 10 mm. dik foamboard en kan zonder lijst opgehangen worden
• deze maand € 1150,-  (incl. 9% BTW, deze aanbieding geldt tot volgende maand een nieuw werk aangeboden wordt)

by Henk Hage