Violette man
Bij de sessies van gisteren was de filmploeg er. Een of twee keer in de maand zullen ze komen om opnamen te maken van de schildersessies en de gesprekken tussen model en schilder. Aqr, het ‘beweeglijke model’, kwam om verder te werken aan het tweede portret. Dat was na de eerste sessie heel compact gepenseeld in een omgeving van oranje en groen. Een grote tegenstelling met de beweeglijkheid van Aqr 1, 9VI15.
Aqr had toegestemd met de filmopnamen. Terwijl ik mijn materialen installeerde en de verf uit de tubes kneep, was het duidelijk dat de aanwezigheid van de filmploeg Aqr een podium bood voor zijn gramschap. ‘Als ik je nu ga schilderen, krijg je donkere wolken boven je hoofd, onweer in je ogen…’ hield ik hem voor. Dat bracht hem, ook na een korte pauze, nauwelijks in een andere stemming.
Aqr 2, 9/23VI15
Het groen en oranje in grote streken met zinkwit bedekt, om een begrensd silhouet te maken. Daarbinnen violet, als grond voor hoofd en gezicht. Met flinke streken het gelaat, Picasso-achtiger dan ik gewoon ben. Een robuust beeld van de stemming van Aqr. Als het klaar is, zie ik in het violet de man, innerlijk bijna tot het kookpunt… de trekken van het gezicht ingehouden. Het oranje en groen in de ondergrond nuanceren…
Het verschil met Aqr 1, 9VI15, de beweeglijke man, die niet in zijn silhouet past, is treffend. Dit portret heeft een kern, gaat niet alle kanten op.
Citroengeel
Peg 1, 2/22VI15, onvoltooid (detail)
Tijdens de korte sessies met Peg bijzondere gesprekken. De eerste keer, op 2 juni, sprak hij bij het binnenkomen zijn angst uit. Met woorden, in zijn houding en onzekere motoriek. Van tevoren wist ik al dat hij maar kort zou blijven, dus alleen maar aan een onderschildering kon werken. Dat werd voornamelijk citroengeel. Dat gebruik ik bijna nooit, zeker niet in een portret. Het samentrekkende, als van het zuur van een citroen heeft het, in tegenstelling tot het stralende van warmere gelen.
Ik was nog maar nauwelijks met schilderen begonnen en Peg vuurt een vraag op me af:
‘Bent u religieus?’
Meteen duidelijk dat we niet aan de oppervlakte zullen blijven. In het gesprek niet en in het schilderen niet. Na de eerste sessie is het portret zó citroengeel, zó zuur, dat ik er niet eens een goede foto van heb gemaakt om hier te laten zien. Dat geel maakte een zeer kwetsbaar mens zichtbaar. Leek een jong meisje, het geel als blonde haren.
Dat meisje, dat moest ik in de tweede sessie snel wegwerken, want dat beviel Peg helemaal niet. Het duurde niet veel langer dan een half uurtje en voor ik met schilderen begon, hadden we het volgende gesprek (het u en je door Peg afwisselend gebruikt):
‘Henk, bent u helderziend?’
‘Nee, hoe kom je daarbij?’
‘Anders kun je nooit zulke schilderijen maken.’
‘Nee hoor, ik zie echt niet meer dan een ander. Wel is het zo, dat ik bij het portret schilderen niet alleen met mijn ogen kijk. Ik doe het ook met mijn gevoel. Zeg maar, met het hart.’
Even later:
‘Henk, u bent een wijze man.’
‘Hoe kom je daar nu bij?’
‘Door de dingen die u allemaal zegt.’
Tijdens het schilderen nogmaals:
‘Je bent een wijze man.’
‘Als ik goed aan het schilderen ben, dan zit de wijsheid in mijn handen. Meer dan in de woorden die ik zeg.’
Een paar minuten later:
‘Jij schildert met liefde in je handen’.
‘Dat zeg je mooi. Wie is hier nu de wijze man? Mag ik dit opschrijven?’
En dan te bedenken dat deze man het sterrenbeeld Peg koos. Pegasus, het gevleugelde paard uit de Griekse mythologie. Ook rijdier der dichters!
Het portret is nog onvoltooid en hierboven in detail te zien. De ogen met daarin dat citroengeel van de onderschildering. Een portret nog onderweg, met heel veel openingen. Als kieren waardoor je naar diep binnen kunt.
Wordt vervolgd.
